รวมคําภาษาบาลี สันสกฤต คืออะไร ตัวอย่างพร้อมความหมาย คำแปล คำไทย ภาษาไทย ลักษณะคำไทยที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤต
ภาษาบาลี และสันสกฤตในภาษาไทย
ในบรรดาภาษาต่างประเทศที่มีอิทธิพลต่อภาษาไทยมากที่สุด คือ ภาษาบาลีและภาษาสันสกฤต คำยืมในภาษาไทยที่ยืมมาจากทั้งสองภาษานี้ เป็นคำที่มีใช้ในชีวิตประจำวันเป็นจำนวนมากทั้งภาษาพูดและภาษาเขียน ภาษาบาลีเข้ามาทางศาสนาพุทธ ส่วนภาษาสันสกฤตเข้ามาทางศาสนาพราหมณ์และวรรณคดีเรื่องมหาภารตะและรามายณะ ภาษาบาลี เป็นภาษาตระกูลเดียวกับภาษาสันสกฤต คือ ภาษาตระกูลวิภัตติปัจจัย จึงมีลักษณะคล้ายคลึงกันมาก
ข้อสังเกตและตัวอย่าง
ภาษาบาลี เป็นภาษาตระกูลเดียวกับภาษาสันสกฤต คือ ภาษาตระกูลวิภัตติปัจจัย จึงมีลักษณะคล้ายคลึงกันมาก ข้อสังเกตและตัวอย่างคำภาษาบาลี นิยมใช้ ฬ เช่น กีฬา จุฬา ครุฬ นาฬิกา วิฬาร์ อาสาฬห ฯลฯ ประสมด้วยสระ อะ อิ อุ แทน ฤ ในภาษาสันสกฤต เช่น อิทธิ อิสิ
นิยมใช้พยัญชนะ 2 ตัวซ้อนกัน กิตติ นิพพาน ปัจจัย ปัญญา บุคคล บัลลังก์ ภัตตา มัจจุราช เมตตา วิญญาณ สัญญาณ อัคคี อนิจจา
ลักษณะคำไทยที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤต มีหลักสังเกตดังนี้
1.มักเป็นคำหลายพยางค์ เช่น กษัตริย์ พฤกษา ศาสนา อุทยาน ทัศนะ ฯลฯ
2.ตัวสะกดมักไม่ตรงตามมาตรา เช่น เทวัญ เนตร อากาศ พิเศษ อาหาร ฯลฯ
3.นิยมมีตัวการันต์ เช่น กาญจน์ เกณฑ์ มนุษย์ สัมภาษณ์ อาทิตย์ ฯลฯ
4.ประสมด้วยพยัญชนะ ฆ ฌ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ภ ศ ษ ฤ ฤๅ เช่น พยัคฆ์ อัชฌาสัย กฎ ปรากฏ สัณฐาน ครุฑ วัฒนา เณร โลภ ศึกษา บุรุษ ฤทัย ฯลฯ ยกเว้น ฆ่า เฆี่ยน ฆ้อง ศอก ศึก เศิก เศร้า ทั้งหมดนี้เป็นคำไทยแท้
ตัวอย่างคำภาษาบาลี 50 คำ พร้อมความหมาย
1.กิตติ หมายถึง คำเล่าลือ,คำสรรเสริญ
2.ภริยา หมายถึง ภรรยา,เมีย
3.กิเลส หมายถึง เครื่องทำใจให้หมองเศร้า
4.มัจจุราช หมายถึง พญายม
5.กิริยา หมายถึง การกระทำ
6.มัจฉา หมายถึง ปลา
7.กีฬา หมายถึง กิจกรรมหรือการเล่น
8.มัชฌิม หมายถึง ปานกลาง
9.เขต หมายถึง แดนที่กำหนดขีดคั่นไว้
10.มหันต์ หมายถึง ใหญ่,มาก
11.ขณะ หมายถึง ครู่,ครั้ง
12.เมตตา หมายถึง ความรักและเอ็นดู
13.คิมหันต์ หมายถึง ฤดูร้อน
14.มิจฉา หมายถึง ผิด
15.จตุบท หมายถึง สัตว์สี่เท้า
16.มเหสี หมายถึง ชายของพระเจ้าแผ่นดิน
17.จิต หมายถึง ใจ
18.มุสา หมายถึง เท็จ,ปด
19.จุฬา หมายถึง ยอด,หัว,มงกุฏ
20.มัสสุ หมายถึง หนวด
21.โจร หมายถึง ผู้ร้ายที่ลักขโมย
22.รัตนา หมายถึง แก้ว
23.เจดีย์ หมายถึง สิ่งซึ่งก่อมียอดแหลม
24.โลหิต หมายถึง เลือด
25.จุติ หมายถึง การกำเนิด
26.วัตถุ หมายถึง สิ่งของ
27.ฉิมพลี หมายถึง ไม้งิ้ว
28.วิชา หมายถึง ความรู้
29.ญาติ คนในวงศ์วาน
30.วิญญาณ หมายถึง ความรับรู้
31.ดิถี หมายถึง วันตามจันทรคติ
32.วิตถาร หมายถึง มากเกินไป,พิสดาร
33.ดารา หมายถึง ดาว,ดวงดาว
34.วิริยะ หมายถึง ความเพียร
35.ดุริยะ หมายถึง เครื่องดีดสีตีเป่า
36.วิสุทธิ์ หมายถึง สะอาด,หมดจด
37.เดชะ หมายถึง อำนาจ
38.วุฒิ หมายถึง ภูมิรู้
39.ทัพพี หมายถึง เครื่องตักข้าว
40.สงกา หมายถึง ความสงสัย
41.ปฐม หมายถึง ลำดับแรก
42.อัชฌาสัย หมายถึง นิสัยใจคอ
43.ปัญหา หมายถึง ข้อสงสัย,ข้อขัดข้อง
44.อายุ หมายถึง เวลาที่ดำรงชีวิตอยู่
45.พยัคฆ์ หมายถึง ชื่อพระผู้เป็นเจ้าสร้างโลก
46.โอวาท หมายถึง คำแนะนำ,คำตักเตือน
47.ภัตตา หมายถึง อาหาร
48.โอรส หมายถึง ลูกชาย
49.ภิกขุ หมายถึง ภิกษุ
50.โอกาส หมายถึง ช่อง,ทาง
ตัวอย่างคำสันสกฤต 50 คำ พร้อมความหมาย
1.นาที หมายถึง ชื่อหน่วยเวลา
2.สัตย์ หมายถึง ความจริง
3.นฤคหิต หมายถึง ชื่อเครื่องหมาย
4.สันโดษ หมายถึง มักน้อย
5.นิตยา หมายถึง สม่ำเสมอ
6.สมปฤดี หมายถึง ความรู้สึกตัว
7.นิทรา หมายถึง การหลับ
8.สตรี หมายถึง ผู้หญิง
9.นฤมล หมายถึงไม่มีมลทิน
10.สวรรค์ หมายถึง โลกของเทวดา
11.เนตร หมายถึง ดวงตา
12.สรรพ หมายถึง ทุกสิ่ง,ทั้งปวง
13.บุษบา หมายถึง ดอกไม้
14.บรรพต หมายถึง ภูเขา
15.สถาปนา หมายถึง แต่งตั้งให้สูงขึ้น
16.บุษกร หมายถึง ดอกบัวสีน้ำเงิน
17.สดุดี หมายถึง คำยกย่อง
18.บุรุษ หมายถึง ผู้ชาย
19.สกล หมายถึง สากล
20.ประเทศ หมายถึง บ้านเมือง,แว่นแคว้น
21.สกุล หมายถึง ตระกูล,วงศ์
22.ประทีป หมายถึง ไฟที่มีเปลวสว่าง
23.อักษร หมายถึง ตัวหนังสือ
24.ประพันธ์ หมายถึง แต่ง,เรียบเรียง
25.อาตมา หมายถึง ตัวเอง
26.ประพฤติ หมายถึง การกระทำ
27.อัศจรรย์ หมายถึงแปลก,ประหลาด
28.ประเวณี หมายถึง การเสพสังวาส
29.อัธยาศัย หมายถึง นิสัยใจคอ
30.ประมาท หมายถึง ขาดความรอบคอบ
31.อารยะ หมายถึง เจริญ
32.ประโยค หมายถึง ข้อความที่ได้รับความบริบูรณ์
33.อวกาศ หมายถึง บริเวณที่อยู่นอกโลก
34.ประถม หมายถึง ลำดับแรก
35.อาจารย์ หมายถึง ผู้สั่งสอนวิชาความรู้
36.ภักษา หมายถึง อาหาร
37.อาทิตย์ หมายถึง ดวงอาทิตย์
38.ภิกษุ หมายถึง ชายที่บวช
39.อุทยาน หมายถึง สวน
40.ทหาร หมายถึง ผู้มีหน้าที่ในเรื่องรบ
41.ศิษย์ ผู้ศึกษาวิชาความรู้
42.สุวรรณ หมายถึง ทอง
43.ทัศนีย์ หมายถึง น่าดู,งาม
44.ศุกร์ หมายถึง ชื่อวันที่ 6 ของสัปดาห์
45.ทิพย์ หมายถึง เป็นของเทวดา
46.ศูนย์ หมายถึง ว่างเปล่า
47.นักษัตร หมายถึง ดาว,ดาวฤกษ์
48.ศรี หมายถึง สิริมงคล,ความรุ่งเรือง
49.นมัสการ หมายถึง การกราบไหว้
50.เศียร หมายถึง หัว